" Njerezit duhen te shikohen nga lart.Njerezit kujdesen per dukjen e perparme te fytyres, nganjehere edhe per te mbrapmen, por te gjitha efektet e tyre jane te llogaritura per shikues nje meter e shtatedhjete centimetra.Njerezit nuk dijne te luftojne kunder armikut me te madh te njerezimit: perspektives se shikimit nga lart. "



"Lavirja e denje per respekt"
Zhan Pol Sartri

Tre shoke - Remark

Bukur fort-kush eshte vetem, ate nuk ka se kush ta braktise. Por nganjehere, e sidomos naten, thyhej ne cope e therrime keshtjella e rreme, jeta shnderrohej ne nje melodi te perjavshme e te ndersyer…te perfshinte nje vorbull malli e cmendur, nje vorbull deshire, pikellimi dhe shprese dhe mundoheshe si e si te shpetoje nga kjo shushatje e pakuptimte, deshiroje te arratiseshe nga kjo llomotitje bajate e nje organoje qe ia merrte gjithmone te njejtit avaz…te ikje, vec te ikje – pavaresisht se ku! …Ah, kjo nevoje mjerane per pakez ngrohtesi! Valle, a s’do te mjaftonin vetem dy duar dhe nje fytyre e perkulur mbi fytyren tende? Apo mos ishte edhe kjo vetem nje vegim mashtrues, nje heqje dore, nje arratisje nga vetvetja? A ekzistonte valle ndonje gje tjeter, pervec te qenet vetem?

Një grua e vogël- Kafka

... shpesh herë kam vrarë mendjen se përse vallë e mërzis unë atë aq shumë; ka të ngjarë që gjithçka imja i bie ndesh shqisës së saj të bukurisë, ndjenjës së drejtësisë, shprehive të saj, trashëgimisë së saj, shpresave të saj, ja që ka natyra të tilla në kundërshtim me njëra - tjetrën, po përse vuan ajo kaq shumë prej kesaj? Midis nesh nuk ka ndonjë marrëdhënie që do ta detyronte atë të vuante prej meje. Asaj do t'i mjaftonte vendimi që të më shihte mua krejtësisht si një të huaj, sikurse dhe jam e une jo vetëm që nuk do të mbrohesha ndaj një vendimi të tille, por do ta përshëndesja atë tërësisht, asaj i duhet vetëm të vendosë që ta harrojë ekzistencën time, të cilën kurrë nuk ia kam ngucur apo do t'ia kisha ngucur me pahir - e kështu të gjitha vuajtjet do të hidheshin pas shpine.

Nje grua e vogel, F.Kafka

Rrëfimi i artistit...

RREFIMI I ARTISTIT
Nga Charles Baudelaire (shkëputur nga Spleen de Paris)


Sa depërtuese janë mbylljet e ditëve të vjeshtës! Ah! depërtuese gjer në dhimbje! sepse ka ca ndjesi të mrekullueshme ku turbulli s’e përjashton thellësinë; dhe ska majë më të mprehtë e therëse se ajo e Pafundësisë.
Ç’kënaqësi që ta zhysësh vështrimin tënd në pamatësinë e qiellit dhe detit! Vetmi, heshtje, pastërti e pashoqe e kaltërsisë! një velë e vogël drithëruese në horizont, dhe që për nga vogëlsia dhe veçimi imiton ekzistencën time të pashërueshme, melodia monotone e valës, të gjitha këto mendojnë nëpërmjet meje, apo unë mendoj nëpërmjet tyre (sepse në madhështinë e ëndërrimit, uni humbet shpejt !); ato mendojnë, them unë, por në mënyrë muzikore dhe piktoreske, pa dredhime, pa silogjizma, pa deduksione.
Sidoqoftë, këto mendime, që dalin nga unë apo ia behin nga gjërat, bëhen shumë shpejt tepër të fuqishme. Energjia në epsh krijon një pështjellim dhe një vuajtje pozitive. Nervat e mia tejet të tendosura s’japin tjetër veç drithërima çjerrëse e të dhimbshme.
Dhe tani thellësia e qiellit më shqetëson; kthjelltësia më acaron. Pandjeshmëria e detit, palëvizshmëria e shfaqjes, më revoltojnë… Ah! bukurinë, a duhet ta vuajmë përjetësisht, apo t’i ikim përjetësisht? Natyrë, magjepsëse e pashpirt, rivale gjithmonë fitimtare, më lë të qetë! Pusho, mos m’i tundo më dëshirat dhe mos ma ngacmo sedrën! Studimi i së bukurës është një duel ku artisti klith nga frika para se të dorëzohet.

Perktheu- Urim Negruti

Njeriu- Kurt Tulchosky

Njeriu ka dy kembe dhe dy bindje: Nje kur ai eshte mire, dhe nje kur ai ndjehet I dobet -e dyta quhet Fe. Njeriu eshte vertebror dhe ka nje shpirt te pavdekshem, si edhe nje atdhe, ne menyre qe te mos behet teper kryelarte. Njeriu eshte prodhuar ne menyre natyrore, por ai e percepton si te panatyrshme dhe nuk I pelqen te flase per te.Ai eshte krijuar, e megjithate nuk u pyet nese donte te krijohej.Njeriu eshte nje krijese e dobishme,sepse perdor vdekjen e ushtareve per te rritur fitimin nga shitja e naftes ,per te rritur fitimin e pronareve te minave si dhe te kultures,artit dhe shkences.Ai krahas instiktit te riprodhimit ,te ngrenit dhe te pirit ka edhe dy pasione: te beje zhurme dhe te mos e degjoj ate. Njeriu mund te percaktohet si nje qenie qe nuk degjon. Nese eshte I zgjuar e ben ne menyre te sakte: I zgjuar sepse I jepet rralle per te degjuar. Njerezit degjojne me kenaqesi kur u jepen premtime, lavderime, komplimente. Per sa I perket lajkave, ato duhet te jene trefish me te medha se ajo pjese qe quhet realitet. Njeriu nuk eshte I kenaqur me specien e tij, keshtu qe ai shpiku ligjin. Nese atij nuk I lejohet dicka, nuk duhet ti lejohet as te tjereve. Qe te mbeshtesesh nje njeri, duhet ti ofrosh besimin tend atij, sepse vetem keshtu mund te fitohet siguria qe ai nuk do ja mbathe. Disa mbeshteten edhe ne karakter. Njeriu perbehet nga dy pjese: Ne nje mashkull qe nuk do te mendoje dhe ne nje femer qe nuk mund te mendoje. Te dyja palet kane te ashtuquajturat “ndjenja”, dhe menyra me e sigurte per te vecuar kete fenomen eshte ta justifikosh si nje pike te caktuar nervore qe ve ne funksion organizmin. Ne keto raste disa njerez vecojne poezine. Njeriu eshte nje krijese bime- dhe mishngrenese. Gjate udhetimeve ne Polin e Veriut ai ha kopje te llojit te tij,por kjo kompesohet perseri nga fashizmi. Njeriu eshte nje krijese politike, qe preferon te koklavis jeten e tij. Cdo koklavitje urren koklavitjet e tjera , sepse ato jane te tjeret, dhe urren te tijat sepse jane te tijat. Urrejtja e dyte quhet Patriotizem. Cdo njeri ka nje melci, nje shpretke, nje mushkeri dhe nje flamur. Keto organe jane te katerta jetike. Mund te kete njerez pa melci,pa shpretke dhe me gjysme mushkerie, por njerez pa flamur nuk ka. Aktiviteti I varfer riprodhues e ben njeriun te lumtur, dhe per kete ai ka mjete te shumta: ndeshje me dema, sportin, krimin dhe administrimin e drejtesise.Njerez te bashkuar nuk ka.Ka vetem njerez qe sundojne dhe njerez qe sundohen.Por askush deri me sot nuk ka sunduar veten e tij,sepse skllavi oponent eshte gjithnje me I fuqishem se qeveria e etur per pushtet. Njeriu eshte inferior ndaj vetes. Kur njeriu e ndjen se nuk mund te synoje per me larte, ai behet I devotshem dhe I urte. Keshtu ai heq dore nga “rrushi” I tharte I botes. Ky quhet reflektim I brendshem. Moshat e ndryshme te njerezve e quajne njera-tjetren rraca te ndryshme: Te vjetrit zakonisht harrojne qe kane qene te rinj, ose qe jane te plakur, ndersa te rinjte harrojne qe nje dite mund te plaken. Njeriu nuk e pret me kenaqesi vdekjen,sepse ai nuk e di se cfare vjen me pas. Ai pretendon se e di se cfare e pret, por nuk deshiron ta dije ate gje,sepse ai deshiron qe te vazhdoje te ushtroje edhe pak zakonet e vjetra. Ne kete pike me “pak” nenkuptohet perjetesia. Per me teper njeriu eshte nje krijese qe troket, ben muzike te keqe dhe le qenin te leh. Ndonjehere ka edhe qetesi,por atehere ai eshte I vdekur. Pervec njerezve ka edhe Saksone dhe Amerikane, por per ta nuk kemi mesuar ende asgje,sepse zoologjine e fillojme vitin tjeter.

Per cfare kam jetuar...

Tre pasione, te thjeshta por shume te fuqishme, kane udhehequr jeten time: etja per dashuri, kerkimi per dije, dhe keqardhja e padurueshme per vuajtjen e njerezimit. Tre pasione, si tri erera te medha, me kane fryre sa andej-kendej pergjate nje rruge, mbi oqeanin e thelle te ankthit, duke arritur deri ne skajet e deshperimit.

Se pari, kam kerkuar dashurine pasi sjell ekstazen, ekstaze kaq te madhe sa do te kisha sakrifikuar gjithe jeten time vetem per pak ore te tilla kenaqesie. Se dyti, e kam kerkuar pasi largon vetmine - vetmine e tmerreshme ne te cilen nje drithme arsyeje shikon mbi boten nje humnere te ftohte e pajete. Se fundmi, e kam kerkuar pasi ne bashkimin e dashurise kam pare, ne nje miniature mistike, vizionin e parashikuar te qiellit qe shenjtet dhe poetet kane imagjinuar. Kjo eshte c'fare kam kerkuar, dhe megjithese duket e paarritshme per jeten njerezore, kjo eshte - se fundmi - ajo qe kam gjetur!

Me pasion te njejte kam kerkuar dijen. Kam dashur te kuptoj zemrat e njerezve; kam dashur te kuptoj perse yjet vezullojne; dhe jam perpjekur te kuptoj fuqine Pitagoriane me numrin e te ciles lekundet mbi fluks. Pak nga kjo - jo shume - kam mundur te arrij. 

Dashuria dhe dija, aq sa ka qene e mundur, me kane udhehequr drejt qiejve, por keqardhja me ka kthyer perseri ne toke. Jehona te qarash prej dhimbjes vibrojne ne zemren time. Femije qe vdesin urije, viktima torturuar nga opresoret, pleq te pafuqishem - bare e rende e bijve te tyre, dhe gjithe bota e vetmise, mjerimit, dhe dhimbjes qe perbejne nje tallje te hidhur te asaj qe jeta njerezore duhet te kish qene. Deshiroj te largoj te keqen, por nuk mundem, dhe une vuaj me te gjithashtu!


Bertrand Russell - Per cfare kam jetuar

Madje mua më duket se do të duhej të lexonim vetëm libra që ju kafshojnë dhe pickojnë. Nëse libri që kemi në dorë nuk na zgjon me një grusht në kokë, atëherë për çfarë duhet lexuar ? Që të na bëjë të lumtur, siç e shkruan ti ? Perëndi, po ne do të ishim po aq të lumtur po të mos i kishim librat, dhe fundja libra që na bëjnë të lumtur, do të mund t’i shkruanim dhe vetë. Përkundrazi, ne kemi nevojë për libra që veprojnë mbi ne si një gjëmë nga e cila do të vuanim shumë, si vdekja e dikujt që do ta donim më shumë se veten, njëlloj si të ishim të dënuar të jetonim në ca pyje larg njerëzve, si një vetëvrasje – një libër duhet të jetë sëpata për detin e ngrirë brenda nesh. Ja, këtë besoj unë. 

Kafka, shkëputur nga letra ndaj Oscar Pollak.... 

Vieni con me, lettore! Chi ti ha detto che non esiste sulla terra un amore vero, fedele, eterno? Venga tagliata la ripugnante lingua al mentitore! Vieni con me, mio lettore, soltanto con me, e ti mostrerò questo amore!

Bulgakov, Il Maestro e Margherita. 

Eja me mua, lexues! Kush te ka thene qe nuk ekziston mbi toke nje dashuri e vertete, besnike, e perjetshme? Qe ju thafte gjuha genjeshtarit! Eja me mua, lexuesi im, vetem me mua, dhe do te tregoj kete dashuri!

... 

Une isha padyshim shume naiv per nje shoqeri kaq artificiale, ku njerezit rrojne per syte e botes, e i shprehin mendimet e tyre me fraza te stisura ose me fjale qe i dikton moda, Keshtu qe nuk disja si te zija te flisja kur rrija i heshtur, e as si te heshtja kur isha duke folur... 

Vuajtjet e dashurise- Balzak

....."o ti atje lart!" foli ai duke iu drejtuar dritares se ndricuar, dhe qeshi, dhe nuk e kuptoj qe po qeshte.
"ti dritez e vogel, ti vegim i nje zane, ti fytyre qe ushtron nje pushtet te cuditshem mbi mua, ketu mbi kete planet, ku ka me qindra e mijera fytyra te tjera, me te mira, me te bukura, me te mencura , me te ciltra, me besnike e me te afrueshme- o ti rastesi qe mu ngaterrove nje nate neper kembe atje ne ruge e qe hyre ne jeten time, ti ndjenje e perplasur brigjeve, pa mendim, por roberuese dhe qe rreshqite nen lekuren time ne nate gjumi, ti, qe s'di per mua pothuajse asgje tjeter pervec asaj qe te rezistova, dhe qe prandaj mu hodhe nder krahe , deri sa nuk te rezitova me, ti, qe deshe te vazhdoje pastaj rrugen tendee te mergoheshe prej meje-te pershendes, te pershendes! Ja tek po qendroj ketu dhe s'ma merr mendja se do te qendroj edhe nje here tjeter keshtu. Shiu me deperton nen kemishe dhe eshte me i ngrohte e me i ftohte e me i bute se duart e tua dhe lekura jote. Po qendroj ketu i mjere dhe me kthetrat e xhelozise ne bark, duke te te kerkuar, duke te te perbuzur, admiruar e adhuruar,sepse ke hedhur rrufene qe ndezi, rrufene qe dremit ne cdo gji, shkendijen e jetes, zjarrin e zi. 

Harku i Triumfit- Remark

Ate qe dashuroja, nuk e dua me; genjeshter: e dua, por me pak; ja, genjeva serish: e dua, por me turp, me trishtim; me ne fund thashe te verteten.
Eshte pikerisht keshtu: e dua, por ate qe do te doja te mos e doja, ate qe do te doja te urreja; por gjithsesi e dua, por kunder deshires, ne detyrim, ne lot, ne vuajtje.
Mund te gjej trishtueshem vehten te shprehja e nje poeti te famshem:
''Do te te urrej, nese do te mundem.
E nese jo, do te te dua kunder deshires".

Francesco Petrarca

Harku u triumfit- Remark

 Une isha gjer ne hene dhe u ktheva serish. Dhe ti je ketu dhe ti je jeta. Mos pyet me gjate. Me shume te fshehta ka ne floket e tu se sa ne mijra pyetje. Ketu para nesh shtrihet nata, disa ore, por edhe nje pafundesi e tere, gjersa te vije mengjesi te trokase ne dritare. Qe njerzit dashurohen, kjo eshte gjitheckaja; eshte cudia vete dhe njekohesisht gjeja me e natyrshme qe egziston....
kete e ndjeva sonte kur nata u shkri ne nje peme plote buleza dhe kur era kundermonte arome manash. Dhe pa dashurine njeriu eshte vetem nje kufome e ardhur me leje, s'eshte gje tjeter vecse disa data dhe nje emer i rastit... dhe do te ishte me mire sikur te vdiste fare.

Remark