Eshte dashuria...

Eshte dashuria. Duhet te fshihem ose t’ia mbath diku.
Lartohen muret e burgut te saj, si ne nje enderr
te lige. Maska e bukur ka ndryshuar,edhe pse gjithmone e njejta mbetet.
E per cfare me duhen hajmalite, ushtrimet letrare, dija e mjegullt,
fjalet qe tha Veriu i rrepte kur u kendoi detrave dhe armeve te tij,
miqesia e embel, galerite e bibliotekave, gjerat e perbashketa, zakonet,
dashuria e hareshme e sime mëje, hija ushtarake
e te vdekurve te mi, nata e pakohe, shija
e endrres?

Te jesh a te mos jesh me ty eshte masa e kohes time.
Tashme shtamba thyhet mbi burim, dhe njeriu ngrihet ne kembe nga kenga
e zogjve,
tashme u mjegulluan ata qe veshtrojne nga dritaret,
por muzgu nuk e solli paqen.

Dhe, e di, eshte dashuria:
ankthi dhe clirimi kur degjoj zerin tend,
pritja dhe kujtimi, tmerri i te jetuarit per cdo cast
Eshte dashuria me mitin e saj, me magjite e saj te vogla
te padobishme.

Eshte nje qoshe rruge ku nuk guxoj te shkel.
Tashme po me rrethojne ushtrite, hordhite.
(Kjo dhome eshte e trilluar, ajo nuk e ka pare)
Emri i nje gruaje me tradheton.
Ne te gjithe trupin nje grua me dhemb

Jorge Luis Borges

Sot do te vija...

Sot do të vija në shtëpinë tënde,
e do të bëja një rrugë aq të gjatë,
vetëm për të futur këtë tufë vargjesh
përposh derës.
Nuk mund ta thyej dot betimin
Që të mos shihemi më.
Asgjë s`do të doja të thoja,
Vetëm këtë asgjë.
Se gjithçka tashmë është thënë.
E që nga koha që u ndamë
Ne veç mbijetojmë,
Jemi shkatërimi i asaj kohe.
Pas teje, është kjo asgjëja ime
Që më mban e më forcon,
Rritet mirë bashkë me vitet
Madhohet, ma hesht zërin,
Nuk do më të rrijë me mua,
E del gjithnjë më shpesh,
Në kërkim të asgjëve të tjera,
Padobishmërisht të bukura
Siç qeshë dhe unë.
Sytë tanë patën fiksuar diellin,
E nuk shohin më,
Duke menduar se patën parë të tërin,
Atëherë pse do t`më duhej vallë të të shihja?
Do të humbisja asgjënë time.
Nga të gjitha gjërat që mund të bëja
Zgjodha gjithmonë një të vetme,
I gjymtuar nga aq shumë jetë të pajetuara
Ti je asgjëja që më zgjodhi.
E ty unë të përkas përgjithmonë.

R.Pazz

Kenga e melankolise...

Kenga Melankolise nga Friedrich Nietzsche



Në ajrin e përndritur,

Kur vesa ngushëllimtare

Bie në tokë,

E paparë, e padëgjuar


Me këpucë të hijshme e të lehta.

Si të gjithë ngushëllimet e ëmbla,

A të kujtohet, të kujtohet, zemër e zjarrtë,

Si dikur digjeshe nga etje

Për lotë hyjnorë, për vesë ngushëllimtare,

E etur, e lodhur, e zhuritur,

Teksa në shtigje me bar të zverdhur,

Rrezet përvëlimtare, verbimtare, dashakeqëse?

“Dashnor i së vërtetës? Ti ? – Kështu të tallin –

Jo ! Vetëm një poet !

Një bishë dinake, grabiqare, tinëzare,

Që duhet të gënjejë,

Që duhet të gënjejë me vetëdije dhe me dashje,

Dhe të dëshirojë prenë,

Me ngjyrime larve.

Dhe vetë larvë,

Dhe vetë pre !

Ky dashnor i së vërtetës ?

Jo vetëm një i marrë ! Vetëm një poet !

Duke folur vetëm për ngjyrat,

duke bërtitur nga larva laramane e çmendurisë,

Vërtitet në urën e fjalëve rrenacake,

Ndër qiejsh të rremë,

Duke ardhur përqark vërdallë !

Vetëm një i marrë, vetëm një poet !

Ky dashnor i së vërtetës ?

Jo, përfytyrim

I heshtur, i ngrirë, i lëmuar, i ftohtë,

Dhe as shtatore hyjnore

E vendosur para tempujve

Në roje të pragut të shenjtë.

Jo ! Armik i shtatoreve të virtytit,

Më e afërt sesa shkretia e pragut të një tempulli.

Me guxim prej maceje

Hidhet nga çdo dritare,

Në çdo çast,

Duke nuhatur me dëshirë dhe pasion,

Vrapon nëpër pyjet e virgjër,

Në mes bishave me lëkurë lara – lara.

I shëndetshëm, plot ngjyra, i bukur si mëkati,

Me buzët dëshirake,

Hyjnisht tallëse, hyjnisht skëterrore,

Hyjnisht të etura për gjak,

Sulet për grabitje, gënjeshtar dhe tinëzar;

Apo si shqiponja

Që nga larg vëzhgon greminën,

Greminën e vet.

Ah, si ulet

Poshtë e më posthtë,

Thellë e më thellë,

Dhe pastaj, duke mbledhur flatrat,

Lëshohet si plumb

Mbi qengjin,

Armike e shpirtrave të butë si qengji,

Duke urryer të gjithë ata që e vështrojnë

Me vështrim prej deleje, ata që e kanë lëkurën

Të butë si të sajën, dhe butësi qengji !

Kështu,

Si shqiponja e si pantera

Janë dëshirat e poetit,

Dëshirat e tua, mes mijra maskash,

O i marrë, o poet !

Ti që pe njeriun,

Ashtu si Zoti qengjin,

Për të zhbimë Zotin nga njeriu,

Dhe butësinë prej qengji nga shpirti,

Qeshje gjatë zhbimjes, -

(Kjo, kjo është lumturia jote !

Lumturi shqiponje dhe pantere,

Lumturi poeti dhe të marri !”)

Në ajrin e përndritur,

Kur drapri i hënës,

Armik i ditës,

I blertë mes kuqëlimit të purpurtë,

Futet vjedhurazi lakmitar,

Duke rrëshqitur në çdo çap,

Tinëzar në kaçubet e trëndafilave,

Gjersa ato këputen e molisen

Të zbehta nëpër natë.

Kështu molisesh njëherë,

Prej çmendurisë të së vërtetës,

Prej gëzimeve të ditëve

I lodhur, dhe i sëmurë nga drita,

I këputur nga mbrëmjet dhe hijet.

Për të vërtetën

I djegur dhe i etur.

Të kujtohet, të kujtohet, zemër e zjarrtë,

Si lëngoje nga etja ?

Se i djegur jam

Për të vërtetat,

Si i marrë,

Si poet !

Ne bregun Chesil... Ian Mcewan

Sa here e mendonte, cuditej me veten se si e kishte lene t'i ikte ajo vajze bashke me violinen e saj. Pa dyshim, tani e kuptonte qe propozimi per t'u ndare kishte qene fare pa vend. Nga ai kishte kerkuar vetem qe t'i jepte siguri per dashurine e tij, ta qetesonte duke i treguar se s'kishin pse nguteshin, kur kishin gjithe jeten perpara. Gjithe c'duhej ishte dashuri dhe durim- ah sikur t'i kishte pasur te dyja njeheresh- dhe qe te dy do t'ia kishin dale t'i shkonin gjer ne fund kesaj historie. Pastaj c'femije do t'u kish rene per pjese, cila vajze me rripin si Liza ne boten e cudirave do t'i qe shtuar familjes se tij? Ja pra, si mund te nderronte rrjedhen nje jete e tere - duke qendruar duarkryq. Atje, ne plazhin Chesil, ai mund t'i kishte thirrur, mund t'i kishte rene pas. S'e dinte, apo s'e kishte vrare mendjen per ta marre vesh, se teksa Florenca largohej prej tij, ne ankthin e mendimit se po e humbiste, kurre nuk e kishte dashur me shume se ate cast, me aq deshperim, nuk e dinte se ajo priste vetem nje ze per te shpetuar e per t'u kthyer. Perkundrazi, ai s'levizi asnje gisht. U struk pas krenarise se heshtur e te ftohte te muzgut te veres, duke e pare si nxitonte neper zall, duke degjuar kumbimin e hapave te saj te mundimshem tek shuhej bashke me perplasjen e valeve, sa u tret e u be pike r padukshme ne rrugen e drejte e te pacak te zallishtes, qe shkelqente ne driten e zbehte....

Vështirësia qëndron te harmonia

Daniele Giancane


Vështirësia qëndron te harmonia

Vështirësia qëndron te harmonia.
E thjeshtë që të takohesh,
Të këmbesh një përshëndetje,
Madje edhe një puthje,
Qoftë edhe tri, me miqtë e Lindjes.
Të pyes për punën,
Për dashurinë, fundjavën e shkuar.

Por vështirësia qëndron tek harmonia.
Në ç'thellësira
Mendimesh, emocionesh,
Lëviz biseda jonë?

Që të dy jemi të njëjtë
Në galaktikat e ëndrrës,
Sodisim qiejt, muret, gjinkallat,
Ndjejmë të ftohtët, ujvarat,
Tingujt e botës
Pandryshueshmërisht,
Apo mbajmë syze
Me numra të ndryshëm?
Tek të vështroj heshturazi, të zhbiroj.
Kap gjeste e ndërshenjëza -
Një oqean i tërë i së pathënës.
Ah sikur të të njihja përtej fjalëve,
Maskave e frigimeve!

Kërkoj veç harmonin,
Fytyrën time të tjetërt,
Pasqyrën tënde oqean drite.

Perktheu Shpetim Doda

Atehere mbetet vetem nje gje!

Wolfgang Borchert

Atehere mbetet vetem nje gje!

Ti. Punetor. Nese neser te urdherojne te mos besh tuba uji dhe tenxhere, por helmeta dhe mitraloze, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Vajze. Nese neser te urdherojne te mbushesh granata dhe te montosh dylbinj ne pushket e snajperave, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Pronar fabrike. Nese neser te urdherojne te mos shesesh puder e kakao por barut, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Shkencetar. Nese neser te urdherojne te shpikesh nje vdekje
te re kunder jetes se vjeter, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Poet. Nese neser te urdherojne te mos kendosh kenge dashurie por urrejtjeje, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Mjek. Nese neser te urdherojne t'i deklarosh te semuret te afte per lufte, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Prift e hoxhe. Nese neser te urdherojne te bekosh vrasjen e shenjterosh luften, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Kapiten anijeje. Nese neser te urdherojne te mos transportosh me grure, por topa e tanke, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Pilot avioni. Nese neser te urdherojne te hedhesh bomba e fosfor mbi qytete, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Rrobaqes. Nese neser te urdherojne te qepesh uniforma, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Gjykates. Nese neser te urdherojne te shkosh ne gjykaten e luftes, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Fatorino. Nese neser te urdherojne te japesh sinjalin per nisjen e trenit te trupave e municionit, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!
Ti. Fshatar e qytetar. Nese neser vijne e te sjellin urdherin e mobilizimit, atehere mbetet vetem nje gje:
Thuaj JO!

Ti. Nene ne Normandi e Ukraine, ti, nene ne Frisko dhe Londer, ti, anes Hoanghose dhe Misisipit, ti, nene ne Napoli dhe Hamburg, ne Kajro dhe Oslo, nena ne te gjithe kontinentet, nena ne tere boten, nese neser ju urdherojne te lindni femije, infermiere per senatoriumet e luftes dhe ushtare te rinj per beteja te reja, nena ne bote, atehere mbetet vetem nje gje:
Thoni JO! Nena, thoni JO!

Se nese ju nuk thoni JO, nese JU nuk thoni jo, nena, atehere:

atehere:

Ne portet e mbushur me zhurme e avull, anijet e medha do renkojne e heshtin e do perplasen te lodhura me muret e vdekur te moleve te vetmuar si kufoma titanike mamuthesh te ngrene nga algat, myku e midhjet, duke mbushur ajrin me ere peshku te prishur, kalbesie, ndryshku e vdekjeje -

trenat do mbeten si kafaze me sy xhami, pa kuptim e shkelqim, te kerrusur e te shtremberuar mbi skeletet e marrosur prej celiku te shinave, pas godinash te kalbura me cati te shpuara vrima vrima, anes rrugesh te humbura e te copetuara nga krateret -

nje heshtje plumbi, gri si llum do te bjere e uritur mbi shkolla e universitete, teatre e kinema, fusha sporti e parqe femijesh dhe do rritet ankthshem pas cdo kafshate, e pangopshme, e pandalshme -

vera e lengshme, e pjekur do kalbet ne vreshtat e rrenuar, orizi do fishket ne token e thare, patatja do ngrije ne fushat e vetmuara dhe lopet do kthejne patkonjte nga qielli si stola mjeljeje te kthyer ne kurriz -

ne guzhina, ashefe, qilare, magazina do prishen thaset e fundit te miellit, vazot e fundit me luleshtrydhe, kunguj e qershi, nen tavolina te rrezuara e pjata te thyera, buka do zere myk dhe gjalpi i derdhur do qelbet ere graso. Gruri ne ara do kete rene prane plugjeve te ndryshkur si nje armate e mundur dhe oxhaqet tymuese prej tulle e hambaret e fabrikave te bluarjes, te mbuluara nga myshku e bari i perjetshem, do rrenohen, rrenohen, rrenohen -

pastaj njeriu i fundit do sillet verdalle me zorre te copetuara e mushkeri te fishkura, i vetmuar e pa pergjigje nen diellin e nxehte helmues, poshte rrenojash qe tunden, mes varresh masive te pafund e idhujve te ftohte te qyteteve prej betoni e boshlleku, njeriu i fundit, i dobet, i cmendur, duke mallkuar dhe mallkimi i tij i tmerrshem: PSE? do tretet i padegjuar stepave, do valoje mbi skeletet e rrenojave, do rrjedhe ne mbeturinat e kishave e xhamive, do perplaset ne bunkeret prej betoni, do bjere ne pellgjet e gjakut, i padegjuar, pa pergjigje, thirrja e fundit kafsherore e kafshes se fundit, njeri -

te gjitha keto do te vijne, neser, ndoshta neser, ndoshta edhe sot ne darke, nese - nese - nese ju nuk thoni JO!

Mengjes.... Jacques Prevert

Mengjes (Jacques Prevert)

Kafene fillimisht hodhi
Ne filxhan
Pastaj qumeshtin hodhi
Mbi kafe
Me pas hodhi sheqerin
Ne kafene me qumesht
Me lugen e vogel
E perzjeu
E piu kafene me qumesht
Dhe mbi tryeze filxhanin e vendosi
Pa me folur
Ndezi nje cigare
Dhe rrathe krijoi
Me tymin e saj
E leshoi hirin ne tavell
Pa me folur
Pa me veshtruar
U ngrit
Kapelen ngjeshi ne koke
Dhe pardesyne dimerore veshi
Se binte shi atehere
Dhe iku
Nen shi
Nje fjale pa me thene
Nje shikim pa me hedhur
E une mbeshteta koken ne duar
Dhe qava

Nga romani "Rrefim per dashurine dhe erresiren" Amos OZ

.... Dhe keshtu mesova sekretin e te ndryshuarit. Jeta perbehet nga rruge te ndryshme. Gjithcka mund te ndodhe ne njeren prej kaq shume menyrave, sipas notave te ndryshme muzikore dhe logjikave paralele. Secila prej ketyre logjikave paralele eshte e qendrueshme dhe koherente ne menyren e saj, e persosur ne vetvete, shperfillese ndaj gjithe te tjerave.
Ditet qe pasuan kalova ore te tera duke rregulluar biblioteken time te vogel, njezete a tridhjete libra qe i sillja rrotull si nje pako me letra, duke i sistemuar e risistemuar ne lloj lloj menyrash.
Keshtu mesova prej librave artin e kompozimit, jo nga ajo cka permbanin, por nga vete librat, nga qenia e tyre fizike. Ata me mesuan rreth tokes marramendese qe nuk i perkiste askujt ose mugetires midis te lejuares dhe te ndaluares, midis legjitimes dhe ekscentrikes, midis normes dhe te cuditshmes. Qysh atehere, ky mesim nuk me eshte shqitur kurre nga mendja. Kur erdhi koha te zbuloja dashurine, nuk isha i paditur. E dija se kishte meny te ndryshme. E dija se kishte nje rruge kryesore dhe nje skenike, madje shpeshhere i bija edhe nga ndonje rrugice dytesore, ku zor te kishte shkelur kemba e njeriut. Kishte gjera te lejuara qe pothuajse ndaloheshin dhe gjera te ndaluara qe pothuajse lejoheshin. Sa shume menyra kishte!

Fagment nga "eat,pray,love"

Eat , Pray, Love..





58

Letrat e mia po behen gjithnje e me te matura dhe me te vecanta. Kam kuptuar se nuk ia vlen edhe aq t’I dergosh universit lutje te pergjithshme e te kota. Cdo mengjes , perpara meditimit, ulem ne gjunje ne tempull dhe flas per disa minuta me Zotin. Ne fillim, kur erdha ketu ne ashram me dukej vetja si e budallepsur nga keto bisedimet hyjnore. E lodhur, e coroditur dhe e merzitur, lutjet tingellonin gjithnje njesoj. Me kujtohet nje mengjes, kur u ula ne gjunje, preka me balle dyshemene dhe I murmurita krijuesit : “ Oh , nuk e di se cfare kerkoj… por duhet te sajoj ndonje ide… me ndihmon pak, si thua?”

Sikur po I flisja parukieres sime.

Keq me vjen t’ia pohoj vetes , po ky ishte nje budallallek me brire. E perfytyroja Perendine tek e degjonte kete lutje me njeren vetull te ngritur dhe me kthente mesazhin : “Kerkome kur te mendosh seriozisht”

Sigurisht, Zoti e di fare mire se c’kerkoj. Ceshtja qendron se a e di une vete? T’I biem Zotit te kembet, te deshperuar e te pashprese, nuk ka asgje te keqe, mire na ben- kushedi sa here kam vepruar keshtu- por do te qe nje pervoje me e frytshme, nese do ta mendonim dicka me vepruese. Tregojne nje shaka te mrekullueshme italiane per nje njeri te varfer, I cili shkon cdo dite ne kishe dhe lutet para statujes se nje shenjti te shquar, duke iu pergjeruar: “ I dashur shenjt, te lutem , te lutem, te lutem ,te lutem… me ndihmo te fitoj lotarine.” Lutet keshtu per muaj me rradhe. Me ne fund , statuja , se ciles I vjen ne maje te hundes, ngjallet, e veshtron varfanjakun dhe I thote me zemerim : “ Biri im, te lutem, te lutem, te lutem… bli nje bilete llotarie.”

Lutja eshte marredhenie; gjysmen e punes duhet ta kryej vete. Nese po kerkoj nje shnderrim, por pa e ditur saktesisht se ku e kam qellimin, si do te me realizohet ideja ime? Gjysme e perfitimit te lutjes qendron tek vetekerkimi, te paraqitja e nje synimi te qarte dhe te miremenduar. Nese nuk e bejme kete, lutjet dhe deshirat tona jane pa forme, te kota, te ngrira; ato na ngaterrohen neper kembe si re e ftohte dhe nuk ngjiten dot kurre me lart. Prandaj, une tani mendohem per vecanesine, per ate qe ne te vertete duhet te lutem. Ulem ne gjunje ne tempull, me fytyren permbi mermerin e akullt, aq kohe sa me duhet te formuloj nje lutje te vertete. Nese nuk jam e sinqerte e detyroj veten te rri mbi dysheme derisa te ndihem e tille. Ajo qe tingellonte mire dje, sot mund te mos tingelloje ashtu. Lutjet mund te behen bajate dhe te zvarriten kot me kot nese nuk kemi vemendjen e duhur. Duke u perpjekur te jem syhapur, marr pergjegjesine te jem roje e mirembajtjes se shpirtit tim.

Edhe fati , e ndjej eshte po ashtu nje marredhenie – nje loje mes hirit hyjnor dhe veteperpjekjes se vullnetshme. Nuk do ta kemi kurre nen kontroll gjysmen e tij , por gjysme tjeter eshte plotesisht ne duart tona dhe vete veprimet tona do te sjellin pasoja te matshme…….

….Ka shume pjese te fatit qe nuk I kontrolloj dot, por te tjerat jane nen pergjegjesine time. Ka bileta lotarie qe dua ti blej , se me rrisin ndjesine time te kenaqesise. Mund ta vendos si ta shpenzoj kohen, me ke te lidhem, me cilin ta bashkoj trupin tim dhe jeten time, parate dhe energjine time. Mund te zgjedh cfare te ha, te lexoj dhe te studioj. Mund te zgjedh si t’I perballoj situatat e pafat te jetes sime, a do ti shoh ato si fatekeqesi apo si mundesi. Mund te zgjedh fjalet e mia dhe tonin e zerit me te cilin tu flas te tjereve. Dhe mbi te gjitha, mund te zgjedh mendimet e mia……

Kenge e deshperuar- Neruda

PABLO NERUDA

KENGE E DESHPERUAR


...Oh grua, nuk di si munde të më mbash
në truallin e shpirtit tënd, në kryqin e krahëve të tu.
Më e t’merrshmja dhe e shkurtra qe dëshira ime për ty
më e shqetësuara dhe e dalldisura, më makute dhe e nderë.


Varrezë puthjesh, akoma përflaken varret e tua
përvëlojne akoma luzmat e cukura nga zogjtë
Oh, gojë e kafshuar, gjymtyrë të puthura
oh, dhembje të dëshiruara, oh trupa të pleksur
oh, përqafim i çmendur shprese e force,
në të cilin u bashkuam dhe u dëshpëruam.


E dhembshuria e ëmbël, si uji e mjelli
e fjala sapofilluar në buzë
Ky qe fati im e më shtegtoi dëshira ime
me të u rrëzua dëshira ime, gjithçka në të qe anije, mbytje


I braktisur si skelat në agim
vetëm hija fërgëlluese më përdridhet ndër duar
Ah më tej se çdo gjë, ah shumë më larg
Është ora të nisem, Oh i braktisur.

Van Gogh

Një artist që lëkundet mes fesë, pikturës, dashurisë dhe çmendurisë. Një jetë në zgrip të varfërisë dhe një vdekje e papritur e mbetur mister, për t’u vulosur me përjetësi veprat e tij absolutisht të përsosura Kur flitet për Van Gogh, nuk mund të mos flitet edhe për dikotominë gjeni-çmenduri, mishëruar më së miri në këtë motor të pikturës origjinale, unike.

Ekzistojnë mijëra hipoteza sëmundjeje. Ata që bazohen në biografi flasin për një lloj sëmundjeje veneriane, ose për sifilizin të trashëguar nga i ati, ose për skizofreni, depresion etj. Ata që bazohen në artin e tij, shohin në pikturat e tij karakteristika të përbashkëta me mijëra pacientë të tjerë që vuajnë nga sëmundje të trurit.

Me mjetet aktuale çdo supozim është i mundur, por asnjë nuk mund të jetë absolutisht i vërtetë. Ajo që na lejohet të themi është se arti i Van Gogh-ut është ndriçues dhe figura e tij e dobët, e vogël dhe vetmuar shpaloset në një realitet gjigant dhe të fuqishëm në historinë e artit dhe të ndjenjave njerëzore. Van Gogh lindi në Groot-Zundert, një fshat holandez, më 30 mars 1853, nga martesa e Theodorus van Gogh, pastor protestant, dhe Anna Cornelia-s. Ishte i pari i gjashtë vëllezërve, pas vdekjes së të parëlindurit të familjes, që mbante gjithashtu emrin e tij dhe që vdiq pas lindjes ekzaktësisht një vit para tij. Vincent do të kujtojë gjithmonë varrin pas shtëpisë, mbi të cilin shihte të shkruar emrin e tij. Ai ka pasur një fëmijëri të trazuar edhe për shkak të shetësimeve të herëpashershme të prindërve të tij dhe jeta e tij ngjan një ecjeje plor disfata ekzistenciale dhe sociale. Në vitin 1857 lindi vëllai Theodorus, i thirrur shkurt Theo, që do të kishte një rëndësi shumë të madhe në jetën e tij.